Dịch thuật: Đông gia chi khâu (thành ngữ)

ĐÔNG GIA CHI KHÂU

东家之丘

Giải thích: Khâu 丘là tên của Khổng Tử 孔子. Tương truyền, hàng xóm phía tây của Khổng Tử không biết học vấn của Khổng Tử. Về sau dùng thành ngữ này để ví nhân vật nổi tiếng bên cạnh mình.

Xuất xứ: Tấn . Trần Thọ 陈寿: Tam quốc chí – Nguỵ thư – Bính Nguyên truyện 三国志 - 魏书 - 邴元传.

          Bính Nguyên 邴原, học giả nổi tiếng thời Đông Hán, mồ côi từ lúc nhỏ, cuộc sống vô cùng khó khăn. Hàng xóm nhà Bính Nguyên có một vị thầy dạy học. Một ngày nọ, Bính Nguyên đi ngang qua nhà thầy giáo, vừa đi vừa khóc. Thầy giáo nhìn thấy rất thương tâm, liền hỏi nguyên nhân. Bính Nguyên nói rằng

          - Con thấy những đứa trẻ khác đều được học với thầy nên rất muốn. Nhưng con không có cha mẹ anh em, không có tiền làm học phí nên không thể học với thầy, cho nên rất buồn .....

          Thầy giáo bèn bảo đến học và không lấy học phí.

          Mấy năm sau, Bính Nguyên muốn rời quê nhà đến nơi khác tìm danh sư, anh ta tích góp được một số tiền làm lộ phí, rồi vác sách lên đường, đến cửa nhà Tôn Tùng 孙崧 tại huyện An Khâu 安丘. Tôn Tùng từ chối nói rằng:

          - Này Bính Nguyên, Nơi quê nhà anh có Trịnh Huyền, một đại học giả nổi tiếng, thế mà anh lại từ bỏ đi xa ngàn dặm đến đây, há chẳng phải là giống hàng xóm Khổng Tử ngày trước, không hiểu danh tiếng của Khổng Tử, chỉ biết Khổng Tử là một ông “Khâu” nào đó bên phía đông? Nay anh cũng xem Trịnh Huyền là “đông gia chi Khâu” sao?

          Bính Nguyên biện giải rằng:

          - Mỗi người đều có chí riêng của mình, điều mà họ truy cầu không giống nhau, cho nên mới có người lên núi lấy ngọc, có người xuống biển lấy hạt châu, lẽ nào có thể nói người lên núi không biển độ sâu cạn của biển, người xuống biển không biết độ cao thấp của núi? Tiên sinh nói tôi xem Trịnh Huyền như “đông gia chi Khâu”, nhất định cho tôi là kẻ ngu phu ở phía tây chăng?

          Tôn Tùng vội giải thích

          - Không, không. Anh có chí thú rất cao, tôi không bằng anh đâu. Tôi tặng anh một ít sách, để anh đi tìm bậc cao minh!

          Bính Nguyên đành nhận một số sách rồi cáo từ Tôn Tùng đi nơi khác cầu học.

                                                        Huỳnh Chương Hưng

                                              Quy Nhơn 14/01/2018

Nguyên tác Trung văn

ĐÔNG GIA CHI KHÂU

东家之丘

TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP

中国成语故事总集

(tập 1)

Chủ biên: Đường Kì 唐麒

Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.