矜之忍
舜之命禹, 汝惟不矜. 说告高宗, 戒以矜能. 圣君贤相, 以此相规. 人有寸善, 矜必失之.
(忍经)
CĂNG
CHI NHẪN
Thuấn chi mệnh Vũ, nhữ duy bất căng.
Duyệt cáo Cao Tông, giới dĩ căng năng. Thánh quân hiền tướng, dĩ thử tương quy.
Nhân hữu thốn thiện, căng tất thất chi.
(Nhẫn kinh)
CĂNG CHI NHẪN
Đế Thuấn
răn ông Vũ, nên tao nhã lịch sự, không nên khoe khoang; Phó Duyệt răn Cao Tông,
nên cảnh giới không nên phô diễn tài năng của mình. Quân chủ thánh minh và đại
thần hiền lương, lấy những lời này để khuyên răn nhau. Người có một chút ưu điểm,
nếu tự mình khoe khoang thì ưu điểm đó sẽ mất đi.
Chú của
nguyên tác
Trong Thượng thư – Đại Vũ mô 尚书 - 大禹谟 có nói việc Đế Thuấn dạy ông Vũ:
Nhữ duy bất căng, thiên hạ mạc dữ nhữ
tranh năng.
汝惟不矜, 天下莫与与争能.
(Ông vì không tự khoe nên thiên hạ không có ai có thể
tranh cùng ông)
Trong Thượng thư – Duyệt mệnh 尚书 - 说命 cũng có nói:
Hữu kì thiện, táng quyết thiện; căng kì
năng, táng quyết công.
有其善, 丧厥善. 矜其能, 丧厥功.
((Nếu tự khoe), có một chút ưu
điểm cũng sẽ mất đi; khoe khoang năng lực của mình, sẽ mất đi công lao của
mình)
Đó là lời của Phó Duyệt 傅说 răn Cao Tông 高宗.
Thuấn, Vũ, Cao Tông là các vị quân chủ thánh minh; Phó Duyệt là phụ tướng hiền
năng, những người đó hãy còn dùng những lời có ích để khuyên bảo nhau. Con người,
nếu như có một chút thiện mà tự đại tự khoe, thì sẽ mất nó ngay lập tức. Cho
nên trong Lão Tử - Nhị thập tứ chương 老子 - 二十四章 có nói:
Tự hiện giả bất minh, tự thị giả bất chương, tự phạt giả vô công, tự
căng giả bất trường.
自见者不明, 自是者不彰, 自伐者无功, 自矜者不长.
(Người mà tự mình biểu hiện sẽ
không hiển minh người mà tự cho mình là phải sẽ không sáng tỏ, người mà tự kể
công sẽ không có công lao, người tự phô trương sẽ không được lâu dài)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 09/8/2017
Nguồn
ĐẠO ĐỨC KINH
道德经
(Xuân Thu) Lí
Nhĩ 李耳
Bắc Kinh Yên Sơn xuất bản xã
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật