TẦN DIỆT LỤC QUỐC
Từ năm
230 đến năm 221 trước công nguyên, Tần vương Chính 秦王政 trước sau kiêm tính 6 nước: Hàn 韩,
Triệu 赵, Nguỵ 魏, Sở 楚, Yên 燕, Tề 齐, kiến lập một quốc gia tập quyền trung ương đa dân tộc
đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc. Tiến trình này chủ yếu phân làm 2 giai đoạn
quan trọng trước và sau.
Giai đoạn
đầu, tức từ năm 230 đến năm 225 trước công nguyên, chủ yếu dùng binh đối với
vùng Tam Tấn 三晋 (1) và nước Yên suy yếu cách Tần không xa. Trong Tam Tấn,
Hàn là nước yếu nhất, cho nên việc đánh nước Hàn đã mở màn cho cuộc chiến tranh
kiêm tính đại quy mô của Tần. Năm 230 trước công nguyên, Tần sai Nội sử Đằng 腾 lấy nước Hàn, bắt Hàn vương An 安, nước Hàn diệt vong. Năm 229 trước công nguyên, đại
tướng nước Tần là Vương Tiễn 王翦 dẫn binh đánh Triệu,
chưa đầy một năm đã phá được quân Triệu, chiếm được kinh đô Hàm Đan 邯郸, bắt Triệu vương Thiên 迁,
Triệu vong. Triệu công tử Gia 嘉 chạy đến đất Đại 代 (nay là đông bắc huyện Uý 蔚
tỉnh Hà Bắc 河北), tự lập làm Đại vương 代王.
Tần nhiều năm dùng binh, tiến triển thần tốc, sau khi Triệu vong, ngọn lửa kiêm
tính lan tới đất Yên, khiến nước Yên ở phía bắc nước Triệu cực kì khủng hoảng.
Thái tử Đan 丹 nước Yên sai tráng sĩ Kinh Kha 荆轲 mượn cớ dâng địa đồ để hành thích Doanh Chính 嬴政, hòng làm loạn kế hoạch thôn tính của nước Tần. Không
ngờ, việc hành thích bại lộ, Kinh Kha chẳng những không giết được Doanh Chính
mà còn bị đổ máu ở cung Tần. Năm 226 trước công nguyên, Tần vương vừa kinh sợ vừa
tức giận sai Vương Tiễn 王翦 tấn công nước Yên,
phá kinh đô nước Yên là Kế 蓟, Yên vương Hỉ 喜 dời đô đến Liêu Đông 辽东.
Sau khi một mũi tên báo thù trả xong, Tần theo kế hoạch đã định đánh nước địch
còn lại trong Tam Tấn là Nguỵ. Năm 225 trước công nguyên, Tần sai Vương Bí 王贲 tấn công Nguỵ, vây kinh đô Đại Lương 大梁, phá đê cho tràn nước. Nguỵ vương hàng, Nguỵ vong. Đến
đây, quân Tần như đến chỗ không người, 4 nước nói trên sụp đổ tan tành.
Giai đoạn
sau, tức từ năm 225 đến năm 221 trước công nguyên, chủ yếu dùng binh đối với
các nước phương nam cùng hai nước lớn là Sở và Tề ở phương đông, đồng thời dùng
thế bẻ củi khô kéo cây mục tiêu diệt kẻ địch của giai đoạn trước còn sót lại.
Năm 225 trước công nguyên, viên tướng trẻ tuổi nước Tần là Lí Tín 李信 rêu rao rằng với 20 vạn quân có thể diệt được Sở. Tần
vương bị thắng lợi làm mê muội, không nghĩ đến những lời can gián của lão tướng
Vương Tiễn, đã khinh suất xuất binh, chẳng những không thắng mà còn bị bại. Tần
vương bèn sai Vương Tiễn đem 60 vạn đại quân tấn công nước Sở. Năm 224 trước
công nguyên, cả nước Sở đều là lính, Vương Tiễn áp dụng chiến thuật vườn không
nhà trống, mặc cho quân Sở khiêu chiến. Quân Sở không thể đánh, dẫn quân về hướng
đông, Vương Tiễn thừa cơ truy kích, đại phá quân Sở, giết chết Hạng Yên 项燕 (có thuyết nói Hạng Yên tự sát). Năm sau, Sở vương Phụ
Sô 负刍 bị bắt, Sở vong. Diệt được nước Sở, đại cục chiến
tranh kiêm tính đã định. Năm 222 trước công nguyên, Vương Bí thống lĩnh quân Tần
trước sau đánh lấy Liêu Đông và nước Đại,
bắt Yên vương Hỉ 喜 và Đại vương Gia 嘉.
Yên và Đại diệt vong. Năm sau, Vương Bí từ Yên đánh Tề. Quân Tần tiến thẳng vào
kinh đô Lâm Tri 临淄 nước Tề, Tề vương đầu hàng, Tề vong. 10 năm chiến
tranh kiêm tính đã kết thúc như thế.
Trong
khoảng thời giam 10 năm ngắn ngủi, dưới sự phò tá của văn thần võ tướng như Uý
Liêu 尉缭, Lí Tư 李斯, Vương Tiễn 王翦, Tần Thuỷ Hoàng nhanh như chớp đã diệt 6 nước, hoàn
thành tiến trình thống nhất, mở ra một trang mới trong lịch sử cổ đại Trung Quốc.
CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)- TAM TẤN 三晋: nguyên là nước Tấn
晋 thời Xuân Thu, sang thời Chiến Quốc bị 3 nước Triệu,
Nguỵ, Hàn thay thế.
Họ Triệu,
họ Nguỵ, họ Hàn vốn là lục khanh của nước Tấn. Năm 403 trước công nguyên, Chu
Thiên tử thừa nhận 3 nhà là chư hầu, sử xưng là “tam gia phân Tấn” 三家分晋. Vì thế, trong các sách như Chiến Quốc sách 战国策, Sử kí 史记, Tư trị thông giám 资治通鉴 đem 3 nước Triệu, Nguỵ, Hàn hợp xưng là “Tam Tấn”.
“Tam Tấn”
được xem là danh từ địa lí chỉ vùng đất cũ của 3 nước Triệu, Nguỵ, Hàn, về sau
diễn biến thành tên gọi khác của tỉnh Sơn Tây 山西.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/3/2014
Nguyên tác Trung văn
TẦN DIỆT LỤC QUỐC
秦灭六国
Trong quyển
THỐNG NHẤT VƯƠNG TRIỀU ĐÍCH ĐẢN SINH – TẦN
统一王朝的诞生 - 秦
Chủ biên: “Đồ thuyết Trung Quốc lịch sử”
Trường Xuân - Cát Lâm xuất bản tập đoàn hữu hạn trách
nhiệm công ti, 2006
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật